علت کم شدن روغن موتور در خودرو

خودروها از قطعات مکانیکی فراوانی تشکیل شده‌اند و هرجا که صحبت از قطعات مکانیکی و متحرک باشد نمی‌توان اصطکاک را نادیده گرفت. اصطکاک بین قطعات باعث گرم شدن آن‌ها و در طولانی‌مدت باعث پیری، فرسودگی و از بین رفتن قطعات خواهد شد. از همین‌رو کمپانی‌های سازنده به فکر افتادند تا به نحوی این اصطکاک را تا حد ممکن کاهش دهند و نتیجه آن چیزی نبود جز استفاده از روانکارها و پس از آن روغن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روانکارهای موجود، در موتور خودروها به‌کار گرفته شد.

یکی از مواردی که برای رانندگان و مالکان خودروها تا حدود زیادی نگران‌کننده است، کاهش روغن موتور است؛ چراکه از یک سو می‌تواند خرابی‌های بعدی را در پی داشته باشد و از سویی دیگر افزودن روغن جدید،مخصوصا در وضعیت کنونی اقتصادی، هزینه بالایی را می‌طلبد. در مقاله «روغن کم کردن موتور نشانه چیست و چرا موتور روغن کم می‌کند؟» پس از معرفی مختصری از روغن موتور، به دلایل اصلی کاهش روغن موتور می‌پردازیم. در ادامه با مجله همراه باشید.

وظایف روغن موتور

همان‌طور که عنوان شد مهم‌ترین وظیفه روغن موتور، روانکاری و کاهش اصطکاک بین قطعات موتور است، اما روغن موتور وظایف دیگری نیز برعهده دارند که اکثر افراد با آن‌ها آشنا نیستند. این وظایف عبارتند از:

آب‌بندی: روغن موتور با ایجاد یک لایه نازک بین سیلندر و پیستون، مانع از نفوذ آب شده و درواقع به‌عنوان یک سیستم آب‌بندی عمل می‌کند.
خنک‌کاری: دمای موتور ‌هنگام کار به‌شدت افزایش می‌یابد که این گرما باعث بالا رفتن دمای قطعات مختف می‌شود. روغن موتور تا حدودی به خنک‌کنندگی موتور نیز کمک می‌کند، به‌ این صورت که گرمای بدنه موتور را جذب کرده و به دیواره خارجی موتور انتقال می‌دهد.
تمیزکاری: در اثر تماس قطعات با یکدیگر و احتراق، ذرات معلقی به‌وجود می‌آید که رسوب می‌شود و  می‌تواند کثیفی موتور و قطعات آن را به‌وجود آورد. روغن این ذرات را جذب خود کرده و تحویل فیلتر روغن می‌دهد.
جلوگیری از زنگ‌زدگی: یکی از افزودنی‌های روغن، مواد ضداکسید است که تا حدود زیادی مانع از زنگ‌زدگی قطعات فلزی می‌شود.
ضربه‌گیری: قطعات متحرک در حین کار، ضرباتی را به یکدیگر وارد می‌کنند که روغن می‌تواند تا حدودی این ضربات را دفع کند.

روغن موتور چیست؟

به لحاظ علمی، روغن موتور ترکیبی از روغن‌های پایه و افزودنی‌هایی نظیر مواد ضد جوش، ضد زنگ، مواد ضد اکسید، مواد ضد کف، پایین‌آورنده نقطه ریزش و… است. روغن پایه معمولا از مواد معدنی یا نفت خام تولید شده و بسته به نوع روغن حدود 80 تا 95 درصد روغن موتور را تشکیل می‎‌دهد. همچنین روغن موتورها براساس فرایند تولید به سه دسته مینرال، سنتتیک و نیمه سنتتیک تقسیم‎‌بندی می‌شوند که از میان آن‌ها روغن موتور مینرال ساده‌ترین نوع بوده و روغن موتورهای سنتتیک و نیمه سنتتیک پیشرفته‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود.

نشانه‌های روغن کم کردن موتور ماشین

تشخیص به موقع روغن کم کردن موتور ماشین در جلوگیری از عوارض احتمالی آن نقش بسزایی دارد. واقعیت از این قرار است که برخی از نشانه‌های کاهش روغن موتور برای رانندگان عادی قابل تشخیص هستند؛ اما بعضی دیگر تنها از سوی تعمیرکاران حرفه‌ای شناسایی می‌شوند. در همین راستا، از جمله مهم‌ترین نشانه‌های روغن کم کردن موتور ماشین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روشن شدن چراغ چک فشار روغن موتور ماشین
• استشمام بوی سوختگی
• روغن ریزی زیر ماشین
• کاهش شتاب ماشین
• به لرزش افتادن ماشین
• یاتاقان زدن ماشین
• افت شتاب خودرو
• صدای تق تق از ناحیه موتور

مقدار مجاز روغن کم کردن موتور ماشین چقدر است؟

بخشی از روغن کم کردن موتور ماشین طبیعی است و هیچ راهی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. میزان کاهش طبیعی روغن موتور خودرو نیز به عوامل مختلفی مانند، نوع خودرو، مدل ماشین، میزان کارکرد آن، نوع طراحی موتور خودرو، کیفیت روغن مصرفی و نوع رانندگی بستگی دارد. در کمترین حالت معمولا به ازای هر 1000 کیلومتر چیزی در حدود 200 تا 250 سی سی روغن موتور خودرو کاهش می‌یابد. البته بعضا ممکن است در برخی از خودروها این عدد تا 0.5 لیتر هم افزایش پیدا کند.

دلایل روغن کم کردن موتور ماشین

روغن کم کردن موتور ماشین چند دلیل مهم دارد که در اینجا به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

1. کیفیت نامناسب روغن موتور

اولین و مهم‌ترین دلیل کاهش سطح روغن موتور، کیفیت نامناسب آن است. خودروسازان با توجه به مشخصات فنی موتور هر خودرو، روغن با گرید مشخصی را برای آن پیشنهاد می‌کنند. بهتر است حتما روغن با گرید پیشنهادی را برای خودرو خریداری کنید. بیش از هر چیز گران‌روی یا ویسکوزیته روغن است که روی سرعت کاهش سطح آن تاثیر می‌گذارد. همچنین ممکن است یک محصول از سوی برندهای مختلفی در بازار عرضه شود. به‌همین دلیل لازم است درباره برندهای مختلف تحقیق و بهترین گزینه را خریداری کنید.

2. روغن سوزی در موتور

به‌طور طبیعی همواره بخشی از روغن موتور از طریق منافذ موجود در سطح بلوکه سیلندر به درون محفظه احتراق نفوذ می‌کند. در نتیجه در اثر فرآیند احتراق، روغن موتور می‌سوزد. در این حالت معمولا روغن سوزی با خروج دود و بوی سوختگی از اگزوز ماشین همراه است. معمولا در حالت طبیعی حدود 150 سی سی روغن سوزی در 1000 کیلومتر در یک خودروی سواری رخ می‌دهد.

3. بالا رفتن بیش از حد دمای موتور

هر روغن موتور برای روانکاری در بازه دمای مشخصی کاربرد دارد. در صورتی که دمای موتور به‌هر دلیل بیش از حد افزایش پیدا کند، احتمال تبخیر روغن موتور نیز وجود دارد. موضوعی که باید نسبت به آن حساس باشید.

4. نشتی روغن موتور

یکی دیگر از عوامل مهم روغن کم کردن موتور ماشین، نشتی است. نشتی روغن به دلایل مختلف از بخش‌های گوناگون خودرو اتفاق می‌افتد. به‌عنوان مثال می‌توان به کاسه نمد عقب میل لنگ، واشر فیلتر روغن و کاسه نمد گلویی دلکو اشاره کرد. هر چند بسیاری از اوقات نشتی روغن در ناحیه زیر ماشین قابل مشاهده است؛ اما باید توجه داشته باشید که گاهی اوقات هم این اتفاق رخ نمی‌دهد.

5. رانندگی با دور موتور بالا

رفتار رانندگی روی سلامت فنی ماشین تاثیر زیادی دارد. اگر عادت دارید با دور موتور بالا رانندگی کنید، باید بدانید که این موضوع برای سلامت قطعات موتور مخرب است. بالا بودن دور موتور باعث می‌شود که دمای موتور بیش از حد افزایش پیدا کند. در نتیجه این اتفاق احتمال تبخیر روغن موتور وجود دارد.

 دانستن تمامی اطلاعات مفید در مورد کم شدن روغن موتور خودرو، می‌تواند به شما در تعمیرات و رفع مشکلات خودرو کمک کند. در مواقعی، کاهش روغن موتور تنها تصورات راننده بوده که دچار ابهام شده است؛ زیرا روغن موتور در حالت عادی، کاهش می‌یابد و تا حدودی طبیعی است. کم کردن روغن موتور تنها زمانی تبدیل به یک مشکل اساسی می‌شود که این اتفاق سریعا و به صورت مداوم انجام گیرد؛ در غیر این صورت، می‌توانید از سلامت خودرو خود اطمینان داشته باشید.

طبق مطالعات انجام شده بر روی مقدار کم شدن روغن موتور خودرو، هر 1000 کیلومتر حدود 200 سی‌سی روغن موتور خودرو کاهش می‌یابد و این امر کاملا طبیعی است. البته این عدد در خودروهای مختلف ایرانی بین 150 الی 250 سی‌سی متغیر خواهد بود و در تمامی خودروها تفاوت دارد. عموما از زمان تعویض روغن موتور تا اتمام تاریخ انقضای آن، می‌توان گفت کاهش 1 لیتری روغن موتور طبیعی است و چندان مشکلی ندارد؛ به شرطی که این کاهش، به صورت ناگهانی اتفاق نیفتد.

علت کم شدن روغن موتور سمند

6. آب بندی سوپاپ‌ها

اگر آب بندی سیلندر موتور به هم بخورد، شاهد افزایش نفوذ روغن به داخل موتور خواهید بود. فرسایش واشر سرسیلندر مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند آب بندی سوپاپ‌ها را مشکل روبه‌رو کند. در نتیجه این اتفاق روغن به مقدار بیشتری وارد سیلندر شده و شاهد روغن سوزی خواهید بود. موضوعی که معمولا با خروج دود زیاد از اگزوز ماشین همراه است.

7. چسبندگی سوپاپ‌ها و گاید

بعضا این امکان وجود دارد که به دلیل حرارت بالای موتور، شاهد چسبندگی بین سوپاپ‌ها و گاید باشیم. این موضوع هم باعث می‌شود که احتمال نفوذ روغن به داخل سیلندر افزایش یابد. این موضوع از جمله مشکلاتی است که تنها از سوی تعمیرکار و با باز کردن موتور قابل تشخیص است.

8. فرسایش رینگ پیستون

کم کردن روغن موتور ماشین ممکن است به دلیل فرسایش رینگ پیستون باشد. این قطعه حائل بین پیستون و بدنه سیلندر است. نقش این قطعه جلوگیری از اصطکاک بین پیستون و بدنه سیلندر است. همچنین به عنوان آب بند جلوی ورود روغن به بلوکه سیلندر را می‌گیرد. در نتیجه فرسایش رینگ پیستون، روغن به داخل بلوکه سیلندر نفوذ می‌کند. در نتیجه این اتفاق هم شاهد روغن سوزی و کاهش سطح روغن موتور خواهید بود.

9. تعمیر موتور

یکی از موضوعاتی که ممکن است کسی درباره آن به شما توضیح ندهد، کم کردن روغن به دلیل تعمیر موتور است. معمولا بعد از تعمیر موتور، چیزی در حدود 0.5 تا 1 لیتر روغن در مدت زمان کوتاهی مصرف می‌شود. بنابراین حتما لازم است بعد از تعمیر موتور، روغن موتور اضافی تهیه کرده و به فاصله چند روز در موتور بریزید.

اگر روغن موتور کم باشد چه می‌شود؟

کم کردن روغن موتور ماشین در وهله اول به‌صورت کاهش توان خودرو مشخص می‌شود. وقتی روان‌کاری به‌درستی انجام نمی‌گیرد،‌ اصطکاک بین قطعات موتور افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه این اتفاق موتور داغ شده و شتاب‌گیری ماشین کاهش می‌یابد. در پی افت توان ماشین شاهد افزایش مصرف سوخت هم خواهید بود.

روغن سوزی در موتور خودرو هم معمولا با تولید دود بیشتر همراه است. موضوعی که موجب می‌شود آلاینده‌های بیشتری از خودرو متصاعد گردد. مهم‌ترین مشکل کاهش سطح روغن موتور، استهلاک قطعات داخلی موتور است. موضوعی که باعث می‌شود عمر مفید بسیاری از قطعات موتور کاهش پیدا کند و هزینه زیادی روی دست شما برای رفع مشکل باقی بماند.

راهکارهای جلوگیری از کاهش روغن موتور ماشین

برای جلوگیری از کاهش غیرعادی سطح روغن موتور ماشین باید چند نکته مهم را در نظر داشته باشید که عبارت‌اند از:

• از رانندگی طولانی مدت در حالت دور موتور بالا پرهیز کنید.
• حتما از روغن موتور استاندارد و با کیفیت برای خودرو استفاده کنید.
• به‌صورت منظم سطح روغن موتور ماشین را چک کنید.
• در فواصل زمانی تعیین شده در دفترچه راهنمای خودرو (بین 5 تا 10 هزار کیلومتر) روغن موتور را تعویض کنید.
• بعد از تعمیرات اساسی موتور، اضافه مصرف روغن موتور را در نظر بگیرید.

جمع‌بندی

به آخرین بخش از مقاله «روغن کم کردن موتور نشانه چیست و چرا موتور روغن کم می‌کند؟» رسیدیم. روغن موتور یکی از سیال‌های حیاتی در خودرو بوده و در مقام مقایسه شاید بتوان آن‌را همانند خون در بدن آدمی دانست؛ لذا به هنگام خرید روغن موتور، بسیار دقت نموده و سعی کنید خریدتان در درجه اول بر اساس توصیه‌های سازنده باشد و چنانچه به هر دلیلی این امر برایتان میسر نیست؛ قبل از خرید روغن از یک کارشناس با تجربه راهنمایی بخواهید تا از مشکلات احتمالی آینده جلوگیری به عمل آید.